W dniu 17 września br. w Gdańsku na Cmentarzu Łostowickim przy pomniku Golgoty Wschodu w 83.rocznicę sowieckiej agresji na Polskę odbyły się uroczyste obchody Dnia Sybiraka, z udziałem członków Związku Sybiraków Oddziału Wojewódzkiego w Gdańsku oraz członków Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Gdańsku.

      W wydarzeniu tym mającym na celu szerzenie pamięci o historii Polski i Polaków z ramienia urzędu miasta wziął udział Piotr Grzelak, zastępca prezydenta ds. zrównoważonego rozwoju i inwestycji, który wygłosił przemówienie nawiązujące do historycznych wydarzeń 1939r. oraz toczącej się aktualnie wojny na Ukrainie.

      W programie uroczystości wystąpił Prezes Zarządu Głównego Związku Sybiraków Kordian Borejko, a kapelan stowarzyszenia poprowadził modlitwę za zmarłych. Zgodnie z ceremoniałem wojskowym został odczytany apel pamięci, a Orkiestra Morskiego Oddziału Straży Granicznej towarzyszyła jednej z uczennic VII Liceum w Gdańsku we wzruszającym wykonaniu hymnu sybirackiego.

        Uczniowie VII Liceum w Gdańsku jako opiekujący się tym pomnikiem od 4 lat przygotowali okolicznościowy występ poetycki. Podczas oficjalnej części wydarzenia po oddaniu salwy honorowej, delegacje biorące udział w uroczystości pod pomnikiem, który dla wielu gdańskich rodzin stał się symbolem losów ich bliskich, rodzin i krewnych rzuconych w bezkres Syberii, złożyły wieńce i wiązanki okolicznościowe.

       Wśród składających wieńce, była delegacja Pomorskiego Zarządu Wojewódzkiego Związku Żołnierzy Wojska Polskiego w składzie: prezes PZW ppłk Zbigniew Drozdek, wiceprezes kmdr Bożena Szubińska i ppłk Franciszek Jasiukiewicz.

       Pomnik Golgota Wschodu na cmentarzu Łostowickim wyobraża matkę, tulącą niemowlęta - więcej niż jest w stanie ochronić. Malutkie dzieci są również u jej nóg. To część życiowego doświadczenia wielu gdańskich sybiraków. Przeprowadzone przez Sowietów wywózki przeżyli jako dzieci - tracili rodzeństwo, dziadków, rodziców. Historia i nasza pamięć Światowy Dzień Sybiraka został ustanowiony w 1991 roku. Najważniejsze w tym dniu jest przypominanie prawdziwych losów zesłańców i spisywanie ich od żyjących osób, aby nie uległy zapomnieniu. Uroczystość z okazji obchodów Dnia Sybiraka to już coraz bardziej unikatowa szansa na kontakt z cennymi wspomnieniami kombatantów. 17 września 1939 tocząca ciężkie walki obronne z niemiecką agresją Polska, została zaatakowana od wschodu przez Związek Sowiecki. Wspólna wojna przeciwko Polsce była wynikiem tajnego porozumienia sowiecko-niemieckiego w ramach Paktu Ribbentrop – Mołotow. Najeźdźcy podzielili między siebie strefy okupacyjne. Polacy zamieszkujący wschodnie województwa Rzeczpospolitej po 17 września 1939 roku znaleźli się pod okupacją sowiecką i bardzo szybko stali się ofiarami terroru. Żołnierze polscy uznani zostali za więźniów i zamknięci w obozach. Na ponad 21 tysiącach oficerów dokonano zbrodni wojennej. Polska ludność cywilna z kolei w dużej liczbie została zesłana na wschód ZSRR. Wiele osób z powodu złych warunków, a także chorób i ciężkiej pracy straciło życie, czego symbolem stała się zbrodnia katyńska. Jeszcze innych wysiedlano na masową skalę. Historycy do dzisiaj mają kłopot z ustaleniem, jak duża liczba osób wywieziona została na Sybir. Mowa jest o 900 tysiącach, 1,6 miliona, a nawet 1 875 000 osób. Śmiertelność była wysoka, sięgała od 15 do 30%. Warto podkreślić, że słowo Sybir w polskiej tradycji oznacza nie tylko obszar Syberii, ale wszystkich wschodnich i północnych kresów Rosji, dokąd wywożono zesłańców – m. in. tereny za kołem podbiegunowym.

Tekst: B. Szubińska
Foto: D. Paszliński (z internetu)