Od kilku lat w rocznicę bitwy pod Lenino w Gdańsku są organizowane przez Prezydent Gdańska i Związek Inwalidów Wojennych uroczystości upamiętniające „Czyn Bojowy Polskich Sił Zbrojnych na Froncie Wschodnim”. 12. października o godz. 11.00 u stóp pomnika „Tym, co za Polskość Gdańska” zebrali się przedstawiciele władz miasta, urzędu marszałkowskiego województwa pomorskiego, organizacji kombatanckich i społecznych, służb mundurowych MSW i młodzież szkolna. W zastępstwie Prezydent Miasta przebywającej służbowo w Brukseli głos zabrał zastępca prezydent Piotr Borawski. Podkreślił, że organizowana w Sielcach nad Oką 1 Dywizja Piechoty im. Tadeusza Kościuszki składała się z zesłańców, którzy otrzymali szansę powrotu do Polski i wyrwania się z nieludzkiej ziemi. Omówił  szlak bojowy Wojska Polskiego który rozpoczął się pod Lenino poprzez Studzianki, Wał Pomorski, forsowanie Odry, a zakończył w Berlinie.

       Wiceprezes Zarządu Okręgowego Związku Inwalidów Wojennych kmdr Eugeniusz Konarski omawiając walki żołnierza polskiego na froncie wschodnim przedstawił udział  1 Warszawskiej Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte w wyzwolenie Pomorza Gdańskiego. Żołnierze Brygady zawiesili polską flagę na Dworze Artusa zaznaczając powrót Gdańska do macierzy. Modlitwę za poległych żołnierzy odmówił ks. prałat ppłk Wiesław Okoń.

        Uroczystość zakończyło składanie przez delegacje wieńców i wiązanek kwiatów. Pomorski Zarząd Wojewódzki ZŻWP reprezentowała delegacja w składzie ppłk Zbigniew Drozdek – prezes, kmdr Bożena Szubińska – wiceprezes i chor. Stanisław Buchajczyk. W ceremonii udział wzięli  również mjr Sławomir Bielak i st. chor. szt. Eugeniusz Robaczewski z małżonką. Poczet sztandarowy ZO ZIW stanowiła grupa rekonstrukcyjna 4 pułku ułanów zaniemeńskich.:

Tekst: Z. Drozdek
Foto: A. Palczewski 

      Bitwa pod Lenino – starcie zbrojne w dniach 12–13 października 1943 w pobliżu miasteczka Lenino nad rzeką Miereją na wschodniej Białorusi (8 km od granicy z Rosją) stoczone w ramach operacji orszańskiej przez Armię Czerwoną (33 Armia Frontu Zachodniego i walczącą w jej składzie 1 Polską Dywizją Piechoty im. Tadeusza Kościuszki), a Wehrmachtem (337 Dywizja Piechoty, wspierana przez odwody XXXIX Korpusu Pancernego). Była chrztem bojowym polskich jednostek podległych podówczas dowództwu radzieckiemu oraz początkiem szlaku bojowego Wojska Polskiego w walce o wyzwolenie ciemiężonej przez hitlerowców Ojczyzny. W okresie PRL bitwa urosła do rangi symbolu, a jej rocznica (12 października) była od 1950 do 1992 roku obchodzona jako Dzień Wojska Polskiego.

      Dla wielu z nas – wychowanych i służących Ojczyźnie w latach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej ta rocznica jest również symbolem oddanej służby i dlatego – od wielu już lat – oddajemy hołd bohaterom bitwy pod Lenino w miejscu szczególnym, tj. przy pomniku-obelisku poświęconym pamięci żołnierzy 1 Brygady Pancernej im. Boh. Westerplatte przy Al. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Gdyni.

      Tak też było 12 października 2022 roku, kiedy w rejonie pomnika stawiło się kilkunastu członków Związku Żołnierzy Wojska Polskiego z gdyńskich kół nr 25 i 21, aby słowem i wiązankami kwiatów uczcić tę doniosłą dla wielu z nas rocznicę. Uroczystość celebrował prezes zarządu Koła nr 25 kol. kmdr rez. dr Ryszard Czarnota, który powitał zebranych oraz w swym słowie wstępnym nawiązał do charakteru i tradycji naszych spotkań w tym właśnie miejscu oraz z goryczą odniósł się do postępującej marginalizacji znaczenia tej bitwy, przelanej krwi i dorobku kolejnych żołnierskich pokoleń. Z kolei kol. kmdr Stanisław Kwiatkowski podzielił się ciekawymi, nie zawsze znanymi informacjami o udziale żołnierzy 1 B Panc. w walkach o wyzwolenie Gdyni i Pomorza. Kol. kmdr dr Krzysztof Zabiegliński przypomniał, że żołnierze Brygady, podówczas jeszcze 1 pułku czołgów, brali udział w bitwie pod Lenino, ponosząc tam – notabene – duże straty w ludziach i sprzęcie.

     Następnie delegacje obydwu Kół Związku Żołnierzy Wojska Polskiego złożyły pod pomnikiem (przypomnijmy, ufundowanym przez społeczeństwo Gdyni w 1995 roku) wiązanki kwiatów. W delegacji Koła nr 25 byli m.in. kol. kol. kmdr dr Ryszard Czarnota, kmdr Stanisław Kwiatkowski, kmdr por. Wincenty Kurowski, kmdr Konstanty Wasilewski, kmdr por. Władysław Szubert i st. chor. sztab. Bogdan Wawrzyniak. Kol. kmdr Apoloniusz Łysejko wraz z małżonką również złożyli kwiaty i zapalili znicz. Koło nr 21 ZŻWP reprezentowali kol. kol. prezes kmdr por. dr Marek Sikorski, kmdr Zenon Smolarek i kol. asp. szt. Krzysztof Wasilewski.

         Niestety, i tym razem zbrakło kogokolwiek z przedstawicieli władz Miasta Gdyni  

         Po ceremonii kol. kmdr por. dr Marek Sikorski zaprosił obecnych i nieobecnych członków Związku na wieczór pieśni patriotycznej, który odbędzie się 15 listopada br. o godz. 16.00 w Sali Państwowej Straży Pożarnej w Gdyni. Podziękowano kol. kmdr. por. Andrzejowi Blokowi za opiekę nad tym szczególnym miejscem, a uroczystość zakończyło wykonanie wspólnego zdjęcia.

      Tekst i foto: K. Zabiegliński