18 maja o godz. 10.00 pod pomnikiem gen. broni Stanisława Maczka uczczono pamięć żołnierzy walczących w Polskich Siłach Zbrojnych na zachodzie. W obchodach wzięli udział przedstawiciele władz wojewódzkich, miasta, garnizonu, organizacji kombatanckich i poczty sztandarowe gdańskich szkół. Uroczystość rozpoczęła się wysłuchaniem hymnu narodowego.

Wiceprezydent Gdańska Alan Aleksandrowicz powiedział, że dziś cofamy się w pamięci do pól bitewnych II wojny światowej. Do walczących żołnierzy poświęcających swoje życie i krew za ojczyznę. 18 maja 1944 roku o godz. 12.00 plut. Emil Czech na ruinach klasztoru odegrał Hejnał Mariacki ogłaszając zwycięstwo polskich żołnierzy. Nawiązując do pomnika, przed którym odbywały się uroczystości przybliżył sylwetkę gen. broni Stanisława Maczka wybitnego dowódcy, którego wojska wyzwoliły wiele francuskich, belgijskich i holenderskich miast. W uznaniu zasług wdzięczni mieszkańcy Bredy nadali gen. Stanisławowi Maczkowi honorowe obywatelstwo.

Senator RP Antoni Szymański podkreślił, że w końcowej fazie wojny polskie siły zbrojne liczyły 500 tys. żołnierzy i była to czwarta co do wielkości armia w Europie. Polacy nigdy się nie poddali i zawsze walczyli o wolność.

Grzegorz Grzelak wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego przypomniał, że Gdańsk jest w szczególny sposób związany z historią Polskich Sił na Zachodzie. Do Gdańska przypływały statki z powracającymi po wojennej tułaczce żołnierzami, którzy mimo zniewolenia przez komunistyczny reżim, chcieli żyć w kraju razem z narodem. Jesteśmy dziś beneficjentami ich walki i poświęcenia.

Prezes Zarządu Wojewódzkiego Ogólnokrajowego Stowarzyszenia Kombatantów Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie mjr Edmund Popieliński wspomniał o drodze jaką przebyli polscy żołnierze pod Monte Cassino. W większości byli to polscy zesłańcy – więźniowie łagrów, którzy na mocy podpisanej przez gen. Sikorskiego z Majskim umowy wstąpili do organizowanej w Związku Radzieckim armii polskiej. Następnie przez Iran i Palestynę dotarli do Włoch, gdzie zdobyli Monte Cassino, Ankonę i jako pierwsi wkroczyli do Bolonii. W swoim wystąpieniu przypomniał nazwiska innych wybitnych polskich dowódców walczących na zachodzie, gen. gen. Władysława Sikorskiego, Stanisława Maczka, Stanisława Sosabowskiego, Kazimierza Sosnkowkiego i admirała Józefa Unruga.

Dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku Mirosław Golon powiedział, że w Gdańsku znajduje się wiele pomników i miejsc pamięci związanych z czynem zbrojnym i martyrologią narodu polskiego, takim jak cmentarz na gdańskiej Zaspie. Istnieje potrzeba przywracania pamięci ludzi, których skazywano na niepamięć, budowa nowych godnych ich patriotyzmowi pomników.

Pod pomnikiem gen. Stanisława Maczka delegacje złożyły wieńce i wiązanki kwiatów. W imieniu Związku Żołnierzy Wojska Polskiego wiązankę kwiatów złożyła delegacja w składzie: ppłk Zbigniew Drozdek, ppłk Aleksander Pastwa, mjr Ryszard Pisiewicz i chor. Stanisław Buchajczyk. Kmdr Ryszard Czarnota składał wieniec w delegacji reprezentującej Kolegium ds. Dziedzictwa Historycznego i Kulturowego powołanego przez Marszałka Województwa Pomorskiego. St. sierż. Antoni Palczewski wykonywał zdjęcia na potrzeby kronik Związkowych. Ceremonię zakończyła pieśń „Czerwone maki na Monte Cassino”.

Tekst: Zbigniew Drozdek

Foto: Antoni Palczewski