27.09.2017 r. mieszkańcy Malborka, kombatanci, przedstawiciele służb mundurowych, samorządowcy, prezesi Kół malborskich Związku Żołnierzy Wojska Polskiego wraz z delegacjami – płk dypl. Jerzy Litwiński z koła 19M, ppłk dypl. pil. Adam Hoderny z koła 20M, kpt. Witold Siemaszkiewiczem z koła 21M, pod pomnikiem upamiętniającym żołnierzy Armii Krajowej złożyli kwiaty. Przed rozpoczęciem uroczystości głos zabrał burmistrz Malborka Marek Charzewski, który m. inn. powiedział:

„Szanowni zebrani! Zgromadziliśmy się dziś pod pomnikiem Armii Krajowej, aby uczcić dwie ważne rocznice w historii naszej Ojczyzny. Te rocznice zbiegły się ze sobą, bo wydarzenia od których pochodzą miały miejsce jednego dnia. 27.09.1939 roku w oblężonej Warszawie powstały pierwsze zalążki Polskiego Państwa Podziemnego.      W nocy z 26/27 09.1939 powstała konspiracyjna organizacja wojskowa Służba Zwycięstwu Polsce. 13.09.1939 r. została ona przekształcona w Związek Walki Zbrojnej, a 14 lutego 1942 roku generał Władysław Sikorski przekształcił ZWZ w Armię Krajową – armię, która była największą armią podziemną w okupowanej Europie – liczącą pod koniec 1942 roku już około 200 tys. żołnierzy. Drugą rocznicą jest moment , w którym decyzją Naczelnej Rady Harcerskiej, Związek Harcerstwa Polskiego przeszedł do konspiracji przyjmując nazwę Szarych Szeregów – które od samego początku stały się jednym z najjaśniejszych elementów Podziemnego Państwa Polskiego i brały czynny udział w walkach z okupantem i w jego czynnym życiu.       My dzisiaj mamy wielki zaszczyt, że wśród nas jest człowiek, który był członkiem Szarych Szeregów – jest to druh hm – Jerzy Litwiński. Druhu jest nam niezmiernie miło i jesteśmy zaszczyceni, że możemy wspólnie z druhem świętować tak ważne rocznice / rozległy się gromkie oklaski zebranych/.

Ruch oporu w okupowanej Polsce obejmował prawie wszystkie dziedziny życia. Dlatego tajne struktury podporządkowane Rządowi Emigracyjnemu nazwano po wojnie Polskim Państwem Podziemnym. Drugiego takiego państwa nie było w całej Europie. Cześć pamięci twórcom Podziemnego Państwa Polskiego i poległym w walkach w obronie Ojczyzny”

Po przemówieniu burmistrza dziekan Dekanatu Malbork ks. dr Arkadiusz Śnigier przytoczył dwie z sześciu zwrotek Testamentu Poległych Ryszrda Kiersnowskiego:

„ Nie odeszliśmy od was, by grały fanfary,

Nie potrzebna nam sława w wiecowych wspomnieniach

Nie polegliśmy po to , by zbawiać świat stary

I by Kłamstwo wyrosło na prawdzie cierpienia.

Nie chcemy być tematem kwietnych publikacji,

Ani sporów zażartych cennym Argumentem,

I niech nikt się nie waży dochodzić swej racji

Przez to wszystko, co w śmierci żołnierskiej jest święte.

I odmówił modlitwę; - „Boże wszechmogący, polecam miłosierdziu Twojemu dusze poległych żołnierzy naszych, którzy oddali swe życie w obronie drogiej Ojczyzny i którzy przelali krew swoją w obronie naszego kraju. Niech ich męczeństwo poniesione w obronie Ojczyzny wyjedna im wieczną nagrodę…”

Tekst i foto – Zdzisław Kowalski